Recensie: Stedelijke iconen

14-01-2013 - De uitgave “Stedelijke iconen” bevat het door Wouter Jan Verheul vanuit bestuurskundig perspectief geschreven proefschrift over de ontstaansgeschiedenis van beeldbepalende projecten.

Hij beschrijft hoe door de opkomst van het kapitalisme, de fotografie en het toerisme de ontwikkeling van iconen belangrijk wordt voor steden. Een veel genoemd voorbeeld van dergelijke iconen is het Guggenheim Museum in Bilbao van architect Frank Gehry.

Verheul geeft weer hoe iconen in een stad of gebied elkaar kunnen versterken “iconen-synergie” of kunnen verzwakken “iconen-inflatie.” Hij interviewde voor zijn proefschrift meer dan 80 bij de projecten betrokkenen, als architecten, projectontwikkelaars en wethouders.

Hij omschrijft hoe 9 projecten (het nieuwe Stadshart, het kasteel van Almere, de Rooie Donders, het Muziekkwartier, Miracle Planet, Roombeek, Piazza, 18 Septemberplein, de Blob en de High Tech Campus) tot stand komen in drie gemeenten: Almere, Eindhoven en Enschede. Deze projecten hebben wisselend succes, van het niet afgebouwde kasteel in polderstad Almere tot de succesvolle High Tech campus.

De schrijver hanteert een ruime definitie van het begrip icoon. Hij rekent bijvoorbeeld ook de High Tech Campus in Eindhoven en het (mislukte) amusementspark Miracle Planet in Enschede tot iconen. Zo dankt de High Tech campus in Eindhoven de iconenstatus vooral aan de gebruikers, innovatieve bedrijven en niet aan een of meerdere spectaculaire gebouwen. Dit, en door het opnemen van voor de studie interessante mislukte projecten, heeft ertoe geleid dat er weinig architectonisch sterke iconen bij de 9 projecten zitten.

Het boeiendst aan “Stedelijke Iconen” is de omschrijving van het ontstaan van de 9 bekende bouwprojecten. Neem bijvoorbeeld de controversiële Blob in Eindhoven van de Italiaanse architect Fuksas waar voor- en tegenstanders de besluitvorming proberen te beïnvloeden met totaal verschillende visualisaties.

Informatie: Stedelijke iconen - Het ontstaan van beeldbepalende projecten tussen betoog en beton / Auteur: Wouter Jan Verheul / Uitgever: Boom Lemma / 375 pagina’s /Prijs: € 29,50 / ISBN: 978-90-5931-913-4