Expositie over 150 jaar plannen voor het Markermeer

19-09-2006 - Het Nieuw Land Erfgoedcentrum te Lelystad komt met een tentoonstelling over de plannen die de afgelopen honderdvijftig jaar voor het Markermeer zijn gemaakt.

Vlnr. Cornelis Lely, actieposter tegen de Markerwaard uit de jaren zeventig en een toekomstbeeld van de Markerwaard door illustrator Rudolf Das (1985).

In tegenstelling tot de andere delen van het IJsselmeer, is het Markermeer nooit ingepolderd en bebouwd. Tientallen ministers en staatssecretarissen, ambtenaren, inrichters en actievoerders hebben zich in de loop der jaren beziggehouden met de toekomst van het Markermeer. De tentoonstelling "Die groote leegte" is van 24 september 2006 tot en met 22 april 2007 te zien in Nieuw Land Erfgoedcentrum in Lelystad. De opening is op 23 september, de geboortedag van ir. Cornelis Lely.

De plannen voor het Markermeer bestonden onder meer uit een nieuwe uitbreidingswijk voor Amsterdam, een nieuwe luchthaven en een plaats voor de boeren uit de Bollenstreek. De plannen voor het Markermeer lopen in de honderdvijftig jaar waarin er al over de toekomst van het gebied is gediscussieerd sterk uiteen. De tentoonstelling in Nieuw Land Erfgoedcentrum geeft met behulp van onder meer unieke kaarten, maquettes, foto- en filmmateriaal en archiefstukken een beeld van de plannen die in de loop der tijd zijn ontwikkeld. Tegelijkertijd schetst de expositie een beeld van de tijd waarin die plannen tot stand kwamen. De geschiedenis van het Markermeer is immers niet los te zien van de geschiedenis van Nederland. In de expositie wordt ook stilgestaan bij de activiteiten van de Vereniging tot Behoud van het IJsselmeer en de Initiatiefgroep Markerwaard. Speciale aandacht is er voor de actuele ontwikkelingen in het IJmeer.

Het eerste concrete plan waarin het Markermeer een rol speelde, was van ir. Cornelis Lely (1854-1929). Aan het einde van de negentiende eeuw presenteerde hij zijn ontwerp voor de Zuiderzeewerken. Daarin was ook het droogmaken van het Markermeer opgenomen, maar van dat plan zijn uiteindelijk niet meer dan wat dijken, zoals die tussen Enkhuizen en Lelystad, gerealiseerd. Telkens als de aanleg van een Markerwaard aan de beurt was, werd de voorkeur gegeven aan andere delen van het IJsselmeer. Toen het inpolderen van het Markermeer begin jaren zeventig weer in de politieke belangstelling kwam, waren de omstandigheden in Nederland sterk veranderd. De bevolking groeide minder snel dan eerst gedacht, er was minder behoefte aan extra landbouwgrond en de belangstelling voor natuur en recreatie was toegenomen. En hoewel verschillende kabinetten achtereenvolgens "het voornemen" uitspraken om het Markermeer in te polderen, is het er nooit van gekomen. Ook plannen van enkele private partijen strandden op optimistische schattingen en te hoge kosten.

In het voorjaar van 2004 gaf het Kabinet in de Nota Ruimte aan dat er vanaf werd gezien om in het Markermeer een grote polder aan te leggen. Andere ingrepen in het watergebied werden echter niet geblokkeerd. Plannen als de aanleg van een "Golden Gate Birdge" tussen Almere en Amsterdam en een "A30" van Barneveld naar Purmerend zijn recente ideeën over de aanleg van wegen dwars door het Markermeer. De discussie over de bestemming en inrichting van het watergebied tussen Flevoland en Noord-Holland is dus nog niet voorbij.

Informatie: "Die groote leegte" 150 jaar toekomst van het Markermeer is van 24 september tot en met 22 april 2007 te zien in het Nieuw Land Erfgoedcentrum te Lelystad.

Externe website(s) / Bronnen

• http://www.nieuwlanderfgoedcentrum.nl/