Recensie: Boek Cornelis Kruyswijk (1884-1935)

13-04-2006 - De relatief onbekende architect Cornelis Kruyswijk (1884-1935) is een architect die tot de Amsterdamse School kan worden gerekend. Hij ontwierp onder meer woonblokken voor de grootschalige woningbouw in Amsterdam (Oud)Zuid en West.

Foto's uit het boek door Jan Derwig. Vlnr. De Smallepadschool (1924), Willem de Zwijgerkerk (1930), het trappenhuis van de Aenas Mackayschool (1928) en een geveldetail van de Willem de Zwijgerschool (1925).

In tegenstelling tot de hoogtepunten van de Amsterdamse School het Schip en de Dageraad, die in opdracht voor woningbouwverenigingen werden gerealiseerd, ontwierp Kruyswijk voor particuliere bouwmaatschappijen. Zijn onbekendheid zorgde er mede voor dat een aantal gebouwen reeds zijn gesloopt, waaronder de Elthetokerk in 1992.

Het onlangs gepresenteerde boek over Cornelis Kruyswijk is geschreven door Radboud van Beekum. Hij schreef eerder een boek over een andere Amsterdamse School architect, Boeyinga. Het werk en leven van Kruyswijk wordt besproken in 8 hoofdstukken. Zo worden de scholenbouw, woningbouw, kerken en typografie die hij ontwierp beschreven.

Van Beekum gaat uitgebreid in op de politieke en maatschappelijke context waarin Kruyswijk werkte, waaronder zijn betrokkenheid bij de hervormde kerk en in de politiek. Een hoofdstuk gaat zelfs over de Hervormde Gereformeerde Staatspartij. Ook komt bijvoorbeeld de regelgeving voor scholenbouw aan bod. Na deze inleidende uitleg wordt per hoofdstuk een selectie van door Kruyswijk ontworpen gebouwen besproken. In het boek zijn een reeks archiefbeelden, recente foto's van Jan Derwig, tekeningen en kaarten opgenomen.

Het boek laat typische Amsterdamse School ontwerpen zien zoals Apotheek Warmolts aan de Vijzelstraat (1927) met een kenmerkende houten erker, de woningen en winkels aan het Victorieplein (1923) en de Smallepadschool (1923), de laatste met horizontale raamstroken en dakrandversiering. Maar ook worden sobere ontwerpen getoond, die minder duidelijk een voorbeeld zijn van de Amsterdamse School en meer traditionalistische kenmerken hebben. Bijvoorbeeld het schoolgebouw uit Brielle (1933). Het boek geeft een aardig overzicht van het werk van deze minder bekende architect.

Informatie: "Cornelis Kruyswijk Amsterdamse School architect (1884-1935)" wordt uitgegeven door Thoth, auteur Radboud van Beekum, fotografie door Jan Derwig, hardcover, afmeting 22cm bij 22cm, 108 pagina's, Nederlandstalig, adviesprijs € 19,90, ISBN 90-6868- 407-8.