Recensie: Het IJ Rondom

04-04-2011 - De oevers van het IJ bij Amsterdam zijn gevarieerd, van heel landelijk tot stedelijk. Verschillende delen zijn in ontwikkeling, vooral op de Noordoever. "Het IJ Rondom" van Uitgeverij Valiz brengt de geschiedenis, heden en toekomst van het gebied in kaart.

Amsterdam Noord is lange tijd een geïsoleerd gebied van de rest van de stad gebleven. Stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren zag het IJ als de rand van de stad. Hij ontwierp dan ook uitbreidingen aan de westkant van de stad. Later ontwikkelde de stad zich naar het zuiden en zuidoosten.

Vaste oeververbindingen kreeg het noordelijk gedeelte van de stad pas laat. In 1957 werd de Schellingwouderbrug aangelegd. Later volgde de aanleg van twee tunnels, in 1966 de Coentunnel, en in 1968 de IJ-tunnel.

Door de Noord-Zuid-metrolijn, de ontwikkeling van het voormalige Shell terrein en de komst van het filminstituut Eye in een iconografisch gebouw van de Oostenrijkse architecten Delugan en Meissl wordt Noord meer onderdeel van de stad. Met name Overhoeks en de voormalige NDSM-werf worden ontwikkeld.

De beide IJ-oevers ontwikkelen zich gaandeweg van op scheepvaart en industrie georiënteerde gebieden naar wijken met woningen, kantoren en voorzieningen. Alleen in het westen, bij de Houthavens, wordt deze ontwikkeling nog belemmerd door de stank- en lawaaioverlast van de in de omgeving aanwezige havenbedrijven.

In "Het IJ Rondom" is een gids opgenomen met bouwwerken, variërend van de moderne architectuur op de Oostelijke Haveneilanden tot de windmolen aan de Toetsenbordweg en bedrijfsverzamelgebouw De Groene Draeck uit de film Loft. Naast gerealiseerde werken zijn enkele plannen plannen vermeld die in de nabije toekomst worden gebouwd. Dat er weinig aandacht is voor de toekomstige hoogbouw op Overhoeks is logisch. Deze plannen zijn door de kredietcrisis zeer onzeker geworden. Kaarten in het hart van het boek tonen het volledig gebied en de deelgebieden. Verder komen bij de IJ-oevers betrokkenen aan het woord als Maarten Kloos (ARCAM), Pito Dingemanse (hoofd Ruimte en Milieu van de Amsterdamse haven), Ton Schaap (stedenbouwkundige van de gemeente) en Harkolien Meinsma (schrijver advies De groene oever van het IJ).

Beeldend kunstenaar en ontwerper Ronald Hooft pleit in het boek voor de bouw van twee nieuwe bruggen over het IJ, van het Java-eiland naar de Tasmanstraat op Noord (in het verlengde van de Venhoeven's Schaeferbrug) en van de Houthavens naar de Grasweg. Hooft gaat echter voorbij aan het feit dat de hiervoor noodzakelijke verhuizing van de passagiersterminal voor cruiseschepen naar een nieuwe locatie naar de ver van het centrum gelegen Houthavens problematisch is.

Mede door het compacte formaat is "Het IJ Rondom" een handige gids om het te gebied te voet of op de fiets te verkennen. Sabine Lebesque maakte alle foto's voor het boek. De foto's van haar, waarin de bewoners in de omgeving van het IJ worden getoond, springen er het meest uit.

Informatie: Het IJ Rondom / Auteurs: Sabine Lebesque, Pito Dingemanse, Ronald Hooft, Maarten Kloos, Harkolien Meinsma, Ton Schaap / Samenstelling/redactie/fotografie: Sabine Lebesque / 272 pagina's / Uitgever: Valiz / ISBN: 978-90-78088-47-9 / Prijs: € 18,50