Recensie: Het Rotterdam van Piet Blom

04-01-2010 - Jaap Hengeveld, zoon Abel Blom en fotograaf Dirk Verwoerd brachten in 2008 een boek over het werk van architect Piet Blom uit. Recent is van dezelfde initiatiefnemers een boek over het Rotterdamse werk van Blom verschenen.

Van boven naar beneden: Door Piet Blom vervaardigde illustratie van de kubuswoningen die hij in oplage verkocht, de kubuswoningen gezien vanuit de Schreierstoren, de bebouwing aan de Spaanse Kade en plattegronden en een tekening van de kubuswoningen te Helmond (Foto's door Dirk Verwoerd).

Het nieuwe boek voert langs de woningbouw die hij rond de Oude Haven ontwierp, enkele niet uitgevoerde plannen voor Rotterdam, zijn eerste ontwerpen en ideeën over wonen en zijn pleidooi om het Nederlands Architectuur instituut te vestigen in Rotterdam.

Het grootste deel van "Het Rotterdam van Piet Blom" gaat over de kubuswoningen en de aangrenzende bebouwing ten noorden en ten zuiden van de Blaak. Op deze plaats was na de Tweede Wereldoorlog een groot verkeersknooppunt gedacht, ten noorden van de toekomstige Willemstunnel. Later werd gekozen voor de bouw van een nieuwe Willemsbrug en is het verkeersknooppunt geschrapt. Blom mocht een plan maken voor 300 woningen, iets dat hij eigenlijk een te grote opdracht vond voor één architect: "Dan zal ik de buurt zo ontwerpen dat niemand kan zien dat het van één architect is". De gerealiseerde bebouwing bestaat uit een potloodvormige toren ten noorden van Het Blaak, de zogenaamde Schreierstoren, woongebouwen aan de Oude Haven en een passage over het Blaak met de bekende kubuswoningen.

Piet Blom ontwierp voor Rotterdam ook het (niet gerealiseerde) Perestrojka gebouw bij de noordelijke ingang van de spoortunnel en een omvangrijk plan rond de Nieuwe Binnenweg. Hiervan werd alleen een woongebouw aan de Van der Hilststraat en de Duyststraat gerealiseerd. In de Rotterdamse projecten, maar ook in zijn eerdere werk dat in het boek wordt beschreven, keert telkens het idee van Blom terug om een soort levendige volksbuurt met menging van wonen en werken te maken. Hij had een afkeer van de grootschalige na-oorlogse woningbouwplannen en het scheiden van wonen en werken.

Met beeldmateriaal van de bouw, recente foto's van bijvoorbeeld het interieur, veel tekeningen van Blom en essays van betrokkenen als Jan Willem Vader (destijds werkzaam bij Stadsontwikkeling Rotterdam) en Ed de Graaf (Stichting het Blaakse Bos) geven een uitgebreid beeld (van de totstandkoming) van de bebouwing rond de Oude Haven. Zo zegt de aannemer die het ontwerp uiteindelijk realiseerde: "We dachten als het maar geen luchtkastelen zijn. Maar hoe meer je erin duikt, des te meer je ontdekt hoeveel systematiek erin zit. Die man is een voortreffelijk bouwkunstenaar".

Informatie: Het Rotterdam van Piet Blom - Nieuw leven aan de Oude Haven / auteur: Jaap Hengeveld en essays van: Jan Willem Vader, Ruud Brouwers, Ed de Graaf / Fotografie: Dirk Verwoerd / Nederlands en Engelstalig (korte samenvattingen in Duits, Spaans en Japans) / genaaid gebrocheerd / 160 pagina's / full color / afmetingen: 17 x 25 cm / prijs € 24,50.