Recensie: Robert van 't Hoff

12-04-2010 - NAi Uitgevers en Kröller-Müller Museum presenteerden begin deze maand de eerste monografie over architect Van 't Hoff (1887- 1979): "Robert van 't Hoff - architect van een nieuwe samenleving".

De cover van het boek, villa Henny en zomerhuis Verloop.

De verwerving van het interieur van zijn studieruimte in New Milton (Groot-Brittannië) is aanleiding voor deze publicatie en de tot en met 29 augustus lopende tentoonstelling over Robert van 't Hoff in het Kröller-Müller Museum. Voordat zijn voormalige woning in 2004 werd afgebroken is het interieur gedemonteerd en naar het Kröller-Müller Museum in Otterloo gebracht.

Dolf Broekhuizen beschrijft in de tekst "Alles of Niets - Robert van 't Hoffs strijd voor een betere samenleving" het werk en leven van Robert van 't Hoff. Hij belicht ook zijn radicale theoretisch werk, zijn banden met kunstenaars en collega-architecten en zijn geloof in het collectief. Dit laatste was de reden waarom er geen portretfoto van Robert van 't Hoff werd verspreid en hij auteursvermelding achterwege liet.

Robert van 't Hoff bracht zijn jeugd in Groot-Brittannië door. Ook zijn opleiding tot architect volgde hij daar. Tijdens zijn stage komt hij in contact met het ontwerpen van Britse landhuizen volgens de ideeën van de Arts & Crafts beweging. Zijn eerste ontwerpen, zoals Hofstede De Zaaier te Lunteren (1911-12) ademen die sfeer.

In 1914 ontmoette hij Frank Lloyd Wright en bezocht diens werk en van diens tijdgenoten als Louis Sullivan in Chicago. Na deze reis ontwierp hij het Zomerhuis Verloop en de bekende Villa Henny, beide in Huis ter Heide. Het zomerhuis heeft flauw hellende daken met grote overstekken als in Wrights prairie houses. Villa Henny is een kubistische en symmetrische woning met witte gestucte gevels en witte betonbanden. Het kreeg een, toen nog experimenteel, in het werk gestort betonskelet.

Van 't Hoff is medeoprichter en kort lid van De Stijl. Hij keert zich van De Stijl af als hij de beweging niet voor zijn politieke idealen kan gebruiken. Robert van 't Hoff werkt slechts 15 jaar als architect. Van 't Hoff hoeft niet te werken, hij en zijn vrouw zijn vermogend. Hij zet zich in voor antikapitalistische samenlevingsvormen en schrijft een oproep tot revolutie: "abolition". In 1937 vestigt hij zich in Groot-Brittannië. Een van de weinige ontwerpen uit die tijd is een collectief woongebouw voor Coventry (1945), vergelijkbaar met het Narkomfingebouw van Moisei Ginsburg en Ignati Milinis dat in 1928 in Moskou werd gerealiseerd.

Het oeuvre van Van 't Hoff is zeer bescheiden. De samenstellers van het boek kwamen slechts tot 26 ontwerpen, waarvan slechts 9 gerealiseerde gebouwen zijn. Deze 9 gebouwen zijn door fotograaf Michel Claus recentelijk gefotografeerd. De opzet van dit deel is vergelijkbaar met de inventarisaties van de oeuvres van Dudok en C.B. van der Tak door respectievelijk Herman van Bergeijk en Anton Groot / Max Cramer. Elk ontwerp wordt beschreven op twee of meer pagina's met tekeningen, foto's en enkele gegevens zoals jaartallen en de huidige status van het ontwerp.

In het werkenoverzicht van "Robert van 't Hoff - architect van een nieuwe samenleving" vallen met name de ontwerpen voor de atelierwoning van "De Stijl" kunstenaar Bart van der Leck in Blaricum, een Herenhuis in Den Haag en een woongebouw voor 4 gezinnen op. Ze laten een zelfde vormgeving als Villa Henny zien. Deze drie gebouwen ontwierp hij in 1918 in samenwerking met P.J.C. Klaarhamer. Ze worden echter allen niet gerealiseerd.

Naast de tekst van Dolf Broekhuizen bevat het boek nog twee korte teksten: Evert van Straaten gaat in op de verwerving en het overbrengen van de studieruimte naar Otterloo, en Herman van Bergeijk schrijft over Van 't Hoff in de internationale (architectuur)kritiek. Het boek besluit met teksten van Robert van 't Hoff zelf. Ondanks deze benadering, waarin het werk van Van 't Hoff vanuit verschillende invalshoeken wordt besproken, is "Robert van 't Hoff - architect van een nieuwe samenleving" een kernachtige en beknopte monografie geworden.

Informatie: Robert van 't Hoff - Architect van een nieuwe samenleving / Auteurs: Dolf Broekhuizen, Evert van Straaten en Herman van Bergeijk / Fotografie: Michel Claus / Vormgeving: Lex Reitsma, Geïllustreerd (kleur en zw/w) / Gebonden / 168 pagina's / Formaat: 22,5 x 22.5 cm / Nederlandse en Engelstalige editie / Uitgever: NAi Uitgevers I.s.m. Kröller-Müller Museum / ISBN: 978-90-5662-749-2 / Prijs: € 29,50.