Recensie: Architectuurjaarboek 2010/11

01-05-2011 - Vorige week werd de al weer vierentwintigste editie van het Architectuurjaarboek gepresenteerd in de nieuwe bibliotheek te Almere. Op de kaft staat het meest besproken gebouw van het jaar: Het Inntel hotel te Zaandam van Wilfriend van Winden.

Beelden uit het besproken Jaarboek. Vbnb: De cover met het Inntel hotel, Kees van der Hoeven over trappen, De Dillenburgh in Leidschendam van Heren 5, de bibliotheek in Almere van Meyer en Van Schooten en Atelier en woonhuis De Zwarte Parel in Rotterdam van Studio Rolf.fr en Zecc architecten.

Het hotel werd gepubliceerd in binnen- en buitenland en kwam opnieuw uitgebreid in het nieuws door Sjoerd Soeters, die claimde dat het idee voor het ontwerp van hem afkomstig is.

De opzet van "Architectuur in Nederland, Jaarboek 2010/11" is hetzelfde als in de twee eerdere edities van de redactie bestaande uit Samir Bantal, JaapJan Berg, Kees van der Hoeven en Anne Luijten. De kern van het boek bestaat uit 30 projecten die in het afgelopen jaar zijn gerealiseerd, 4 artikelen van de redactieleden, een overzicht van het jaar in twaalf maanden en tot slot overzichten van prijzen, prijsvragen, tentoonstellingen en ander architectuurnieuws.

In de artikelen van de redactieleden staat de crisis centraal: "Nieuwe opgaven voor gebiedsontwikkeling" van Anne Luijten gaat over de ontwikkelingen in de ruimtelijke ordening nu de bouwproductie teruggelopen is, Samir Bantal spreekt over de rol van makelaars en projectontwikkelaars in "Rotterdam Detroit aan de Maas?" en het artikel van JaapJan Berg "The architect has left the building" gaat over de rol van de architect zelf.

Vooral het artikel van Samir Bantal die met studenten en Wouter Vanstiphout onderzoek doet voor de Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam is kritisch van toon. Hij vergelijkt het desolate Detroit met de ontwikkelingen in Rotterdam. Hierbij beschrijft hij een proces waarin projectontwikkelaars als OVG "duurzame" nieuwbouw slijten en lege "rommel" achterlaten. In een markt waarin 6,5 miljoen vierkante meter leeg staat worden de achtergelaten panden immers nooit meer gevuld.

Kees van der Hoeven schreef een informatief artikel over trappen. Hij is het enige redactielid dat direct aandacht besteed aan de in het Jaarboek opgenomen projecten en bespreekt diverse bijzondere trappen uit deze gebouwen. Van der Hoeven gaat hierbij in op maatvoering, detaillering, regelgeving en uitvoering.

Tot slot de kern van het Jaarboek: een selectie van 30 projecten uit het afgelopen jaar. Van de 400 inzendingen bezocht de redactie 60 projecten, waaruit het 30 selecteerde voor het Jaarboek. Hier is de crisis inmiddels waarneembaar. De sterk internationaal georiënteerde bureaus als OMA, UNStudio, MVRDV en buitenlandse bureaus zijn geheel afwezig. Elders op de aardbol zijn blijkbaar betere opdrachten.

Naast bekende namen die al vele edities van het Jaarboek meegaan zoals Rudy Uytenhaak, Claus en Kaan, atelier PRO, Benthem Crouwel en Meyer en Van Schooten zijn ook projecten van een hele reeks nminder bekende architecten opgenomen. De kleinschalige woningbouw staat hier centraal met huizen in particulier opdrachtgeverschap van Studio Rolf.fr / Zecc, Lidewij Lenders en Martin Groenesteijn.

Als je ziet dat maar liefst vier architectenbureaus een dubbele vermelding kregen ga je je toch afvragen of de selectie van projecten niet evenwichtiger had gekund. Wat voegt bijvoorbeeld een middelmatig gebouw als Solid 18 van Claus en Kaan op IJburg naast het eveneens in de Amsterdamse Vinex-wijk gerealiseerde expressieve De Witte Kaap van hetzelfde architectenbureau nog toe? Het is dan jammer dat onder andere het DelaMar theater in Amsterdam van Arne Meijs en Jo Coenen het Jaarboek niet heeft gehaald.

Desondanks toont het Jaarboek een grote verscheidenheid aan projecten, van de haast saaie bakstenen seniorenwonigen van HILBERINKBOSCH tot het als een enorme felgroene bliksemschicht vormgegeven Centrum voor Levenswetenschappen voor de RUG in Groningen van Rudy Uytenhaak.

De projecten in het Jaarboek zijn: NHL Hogeschool te Leeuwarden van Architectuurstudio HH, Politieacademie te Apeldoorn en Gemeentehuis Bronckhorst van atelier PRO, De Lichttoren in Eindhoven van awg architecten, Renovatie rechtbank en Het Zwarte Huis van Bakers Architecten, het Academische Centrum Tandheelkunde Amsterdam van Benthem Crouwel, Kantoorgebouw de XXX-en van BNB /B06, Het Nationaal Glasmuseum van bureau SLA, IJburg Blok 63 en Solid 18 van Claus en Kaan, het Ronald McDonald Centre en Studentenhuisvesting op Zeeburg van Fact Architects, Universal House van groenesteijn architects, De Dillenburgh van Heren 5, Zorg- en seniorenwoningen van HILBERINKBOSCH, Houten herenhuis van Lidewij Lenders, Bibliotheek Almere van Meyer en Van Schooten, Woonhuis Jetty en Maarten Min van Min2, Sportpaviljoen Zestienhoven van Moederscheim Moonen, Creative Valley van MONK architecten, Appartementencomplex De Ronding van OIII architecten, Kubusschuur en ateliers Turfcentral van Onix, Bloemhof van Marlies Rohmer, TransPort van Paul de Ruiter, Synagoge van SeARCH, Atelier en woonhuis van Studio Rolf.fr / Zecc, Centrum voor Levenswetenschappen Rijksuniversiteit Groningen van Rudy Uytenhaak, Inntel Hotel Zaandam van WAM architecten, Woonhuis Silverled van ZILT.

Informatie: Architectuur in Nederland, Jaarboek 2010/11 / Redactie: Samir Bantal, JaapJan Berg, Kees van der Hoeven, Anne Luijten / Vormgeving: Joseph Plateau / Geïllustreerd (kleur) / 200 pagina's / Formaat: 24 x 32 cm /Nederlands en Engelstalig / Uitgever: NAi Uitgevers ISBN: 978-90-5662-806-2 / Prijs: € 39,50.