Recensie: Joop van Stigt, architect (1934-2011)

16-09-2014 - Deze maand opent in Het Nieuwe Instituut een tentoonstelling over het structuralisme. Ter gelegenheid van de tentoonstelling verschijnt een boek over het werk van architect Joop van Stigt (1934-2011).

tekst: Bart van Hoek / beelden uit het besproken boek

Het oeuvre van Joop van Stigt kent drie verschillende perioden. Dit boek gaat over het eerste deel van zijn carrière, opleiding en structuralistische nieuwbouwprojecten. Later realiseert hij, met zijn zoon André van Stigt, vele restauratieprojecten. Hiermee is hij zijn tijd ver vooruit. Vanaf de jaren negentig werkt hij aan scholen en een provinciehuis in Mali. Over deze laatste twee perioden verschenen al eerder de boeken "Bouwmeesters met draagkracht" en "Meer dan bouwen." Een boek over Van Stigt en het structuralisme ontbrak vooralsnog.

Van Stigt werkte tijdens zijn opleidingen tot architect bij een timmerbedrijf en diverse architectenbureaus. Hij wordt uiteindelijk hoofdopzichter op de bouwplaats van het Burgerweeshuis in Amsterdam bij Aldo van Eyck. Al in zijn studententijd is Van Stigt aan het zoeken naar een universele gebouwstructuur. Een bijzonder, overigens niet-gerealiseerd, ontwerp uit deze periode zijn studentenwoningen uit 1959. Een constructie van kolommen en balken biedt plaats aan prefab eenheden met studentenkamers.

Ook ontwikkelt Van Stigt in deze tijd voor het eerst een structuur van deels in elkaar geschoven vierkanten. Een voorbeeld is het studieproject voor een woonhuis met twee vierkanten. In zijn inzending voor de Prix de Rome (1962) heeft hij deze basisvorm geschakeld tot een groot meerlaags gebouw. Later gebruikt hij deze structuren in zijn eerste gebouwen, waaronder de personeelskantine voor de TU Twente (1962 - 1963) en het Raadhuis in Ter Aar (1965 - 1970). Met deze structuren wilde Van Stigt de geïndustrialiseerde bouw integreren in het architectonisch ontwerp.

Uit de interviews in het boek komt een eigenzinnig architect naar voren die heel betrokken was bij de uitvoering van zijn gebouwen. Zijn broer en medewerkend architect Willem van Stigt: ‘Ik ging er heel vaak heen. Als je weet waar je het overhebt, weet je hoe duur het is. Joop keek heel erg naar de details, hij kon er niet tegen als het dan niet goed werd gedaan.' Of aannemer Thijs de Nijs met wie Joop van Stigt veel gebouwen realiseerde: ‘Ik heb heel veel van Joop geleerd, hij vertelde precies hoe ‘ie het wilde, nietsontziend. De Rosaschool werd deels tijdens de bouw ontworpen.'

"Joop van Stigt, architect - Werken vanuit een flexibele structuur 1960-1985" vult een belangrijk hiaat. Van de meeste tijdgenoten van Van Stigt als Piet Blom, Jan Verhoeven en zelfs de minder bekende Gert Boon zijn immers al overzichtswerken verschenen.

Joop van Stigt, architect - Werken vanuit een flexibele structuur 1960-1985 / Redactie: Marinke Steenhuis, met teksten van Marinke Steenhuis, Jurriaan van Stigt en Minke Walda, Gonny van Stigt-Amesz (voorwoord) en Frits van Dongen (voorwoord) / Fotografie: Marcel van der Burg en anderen / 140 pagina's / Uitgever: Stichting Dogononderwijs / ISBN: 978 90 9028414 9