Carel Weeber

De Struyck

Pullman Hotel Central

Woongebouw De Peperklip

Nederlands meest controversiële architect die bekend werd met radicale grootschalige woningbouwprojecten als de Peperklip en zijn provocerende uitspraken in het architectuurdebat. Zijn volledige naam was Carlos José Maria Weeber.

Opleiding

Weeber werd in Nijmegen geboren, maar groeide op de Antillen op. Hij studeerde van 1955 tot 1964 architectuur aan de Technische Universiteit in Delft. Tijdens zijn studie werkte hij bij het Rotterdamse architectenbureau Groosman en was hij studentenassistent aan de faculteit Bouwkunde. Na zijn afstuderen won hij de Prix de Rome in 1966 met een ontwerp voor een nieuw Centraal Station in Amsterdam en mocht in het begin van zijn carrière met Jaap Bakema het paviljoen voor de Wereldtentoonstelling in Osaka ontwerpen. Na het overlijden van architect Van den Broek werd hij door Bakema gevraagd als opvolger. Dit ging niet door, omdat Weeber van de meewerkende architecten van de maatschap Van den Broek en Bakema als meewerkende architect moest beginnen+Weeber: "Ik had geen zin om nog als jongste bediende te beginnen", Carel Weeber rekent af, Piet Vollaard en Robert Winkel, Archined, 7-10-2005.

Kenmerken werk

In de jaren zeventig ontwerpt Weeber onder andere stadsvernieuwingsprojecten als Delfshaven in Rotterdam en Bleijenhoek in Dordrecht. Dat laatste project, dat inmiddels gedeeltelijk is afgebroken en een appartementencomplex bij Veere hebben duidelijke structuralistische kenmerken, waarbij dezelfde elementen aan elkaar geschakeld zijn en iedere woning een eigen kap heeft. In de jaren tachtig zet hij zich af tegen deze kleinschalige woningbouw en stedenbouw waarin de menselijke maat centraal staat en noemt het "nieuwe truttigheid". Hij ontwerpt in dat decennium grootschalige neo-rationalistische woningbouwprojecten als de Venserpolder, de Peperklip en de Zwarte Madonna. Kenmerken van deze woongebouwen zijn de eenvoudige geometrische vorm, repetitie van dezelfde elementen, gevels van metselwerk met speklagen (horizontale banden in 2 verschillende kleuren) of bekleed met tegels en relatief ruime woningen voor een beperkt budget. Deze wooncomplexen worden door velen, waaronder architect Aldo van Eyck, bekritiseerd als "monotone, harteloze bouwwerken." De gedeeltelijk kleurenblinde Weeber werkte voor zijn bouwwerken regelmatig samen met kunstenaar Peter Struycken. Weeber: "Struycken is mijn kleurblindengeleidehond geweest."+Documentaire Dwars, Remy Vlek, 2007 Hij liet de uitwerking van zijn ontwerpen over aan aannemers. Zelf vergeleek Weeber zijn werk met dat van de zero-kunstenaars.+ Toelichting Carel Weeber bij filmpresentatie, 5 juni 2007, Stroom in Den Haag.

Later ontwerpt hij enkele postmoderne / neo-classicistische gebouwen, waaronder een woningbouwproject in Zoetermeer, twee niet gerealiseerde kantoorgebouwen in Den Haag en Queens Towers in Amsterdam-West. Ook introduceert hij eind jaren negentig het "(Ge)wilde Wonen". Hiermee pleit Weeber voor het bouwen van vrijstaande woningen door particulieren en verzet zich tegen overheidsbemoeienis met de ruimtelijke ordening. Later zegt hij hierover als de gemeente Amsterdam meer bouwkavels voor particulieren wil aanbieden: "Zijn al die overtollige gemeenteambtenaren naar huis, is de architectuurpolitie afgeschaft? Ik weet zeker van niet."+Kavels te koop, Bernard Hulsman, NRC, 18-2-2012

Woningbouw aan de Patijnlaan in Den Haag

Waar hij tijdens zijn loopbaan in Nederland een omvangrijk aantal woningen realiseert, is het aantal gebouwde utilitaire werken bescheiden, mede door het verlies bij de prijsvraag voor de bibliotheek in Rotterdam van Van den Broek en Bakema. Volgens Weeber won Bakema door op het laatst het jurylid dat hij mocht kiezen te verwisselen voor Aldo van Eyck. +Weeber: "We mochten ieder een lid van de jury voordragen. Onderling hadden we afgesproken dat we daarvoor een jongere architect uit eigen kring zouden voorstellen. Ik koos Friso Broeksma, Jaap zou Wiek Röling nemen. Maar wie schetst mijn verbazing toen ik bij de eerste jurypresentatie Aldo van Eyck achter de jurytafel zag zitten. Dat was een rotstreek, Bakema wist dat Van Eyck hoe dan ook tegen mijn plan zou stemmen.", Carel Weeber rekent af, Piet Vollaard en Robert Winkel, Archined, 7-10-2005 Ook ontwerpen voor kantoorgebouwen in Rotterdam, Den Haag en Sliedrecht worden niet gerealiseerd. Wel worden onder andere een gevangenis en de metrohaltes in Spijkenisse gebouwd.

Samenwerkingen / andere functies

Weeber werkte van 1977 tot en met 1987 in een maatschap met Hoogstad, Schulze en Van Tilburg (HWST Architecten) te Rotterdam. Aanleiding voor de samenwerking was de bibliotheekprijsvraag in Rotterdam. Daarna, in de periode van 1988 tot 1998, was hij partner in de Architekten Cie. dat hij oprichtte met Pi de Bruijn, Frans van Gool, Jan Dirk Peereboom Voller en Frits van Dongen. Weeber had diverse functies aan de faculteit Bouwkunde te Delft, waaronder hoogleraar (1969-75) en decaan (1976-77). Ook was hij docent aan de Academies van Bouwkunst in Amsterdam en Rotterdam (1965 - 1970). Hij sloot zich korte tijd aan bij de in 1968 opgerichte Stichting Nieuwe Woonvormen. Verder is Weeber met studiegenoot Arnest Boender en Bouw-redacteur Jan Rutten oprichter van de Stichting Hoogbouw in februari 1984.

Uitspraken

Weeber mengt zich tijdens zijn carrière regelmatig in het architectuurdebat met provocerende uitspraken als "Staatsarchitectuur is de gesel van de samenleving" en "Nederlandse architecten zijn schorem".+ Interview, Ben Haveman, Volkskrant, 14-6-2003 Als BNA-voorzitter (1993-1998) protesteert hij bij Minister Hedy d'Ancona en Rijksbouwmeester Kees Rijnboutt tegen de keuze voor een buitenlandse architect, Michael Graves, voor het Ministerie van VWS. Ook beschuldigde hij de Haagse welstand van belangenverstrengeling bij 2 van zijn projecten in de stad.+Carel Weeber vindt inquisitie op zijn pad, Volkskrant, 29-10-1993

(Re)migratie

Na 50 jaar in Nederland te hebben gewoond, laat hij zich uit het architectenregister uitschrijven en keert hij in 2005 terug naar Curaçao. Hij realiseert op dit eiland enkele villa's, waaronder zijn eigen woning, een kantoor en een bejaardentehuis, projecten met met (gedeeltelijk) natuurlijke ventilatie door oriëntatie dwars op de heersende windrichting, grote dakoverstekken en kleurige gevels. In 2016 verhuist Weeber naar België. Met Sofia Saavedra Bruno werkt hij een tijd samen in architectenbureau CASArchitects. Plannen om hier opnieuw een eigen woning te bouwen strandden.+Autonoom, Wouter Vanstiphout, MaasLawrence, 2024, blz 413.

Prijzen

Weeber kreeg diverse prijzen, waaronder de Prix de Rome (1966), de Betonprijs, de Sikkensprijs (1983), de Maaskantprijs (2006) en de Nationale Staalprijs (1986), deze laatste voor de metrostations in Spijkenisse. Daarnaast is hij benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw (1996) en erelid van de Bund Deutscher Architekten BDA en de Bond Nederlandse Architecten BNA. Zijn archief is ondergebracht in het Nieuwe Instituut.

datum laatste wijziging: 13-02-2025