1. Home
  2. >
  3. Gids
  4. >
  5. Oeuvre: Carel Weeber

Carel Weeber

(03-12-1937 - 02-02-2025)

Nederlands meest controversiële architect die bekend werd met radicale grootschalige woningbouwprojecten als de Peperklip en zijn provocerende uitspraken in het architectuurdebat. Zijn volledige naam was Carlos José Maria Weeber.

Opleiding

Weeber werd in Nijmegen geboren, maar groeide op de Antillen op. Hij studeerde van 1955 tot 1964 architectuur aan de Technische Universiteit in Delft. Tijdens zijn studie werkte hij bij het Rotterdamse architectenbureau Groosman en was hij studentenassistent aan de faculteit Bouwkunde. Na zijn afstuderen won hij de Prix de Rome in 1966 met een ontwerp voor een nieuw Centraal Station in Amsterdam en mocht in het begin van zijn carrière met Jaap Bakema het paviljoen voor de Wereldtentoonstelling in Osaka ontwerpen. Na het overlijden van architect Van den Broek werd hij door Bakema gevraagd als opvolger. Dit ging niet door, omdat Weeber van de meewerkende architecten van de maatschap Van den Broek en Bakema als meewerkende architect moest beginnen+Weeber: "Ik had geen zin om nog als jongste bediende te beginnen", Carel Weeber rekent af, Piet Vollaard en Robert Winkel, Archined, 7-10-2005.

Kenmerken werk

In de jaren zeventig ontwerpt Weeber onder andere stadsvernieuwingsprojecten als Delfshaven in Rotterdam en Bleijenhoek in Dordrecht. Dat laatste project, dat inmiddels gedeeltelijk is afgebroken en een appartementencomplex bij Veere hebben duidelijke structuralistische kenmerken, waarbij dezelfde elementen aan elkaar geschakeld zijn en iedere woning een eigen kap heeft. In de jaren tachtig zet hij zich af tegen deze kleinschalige woningbouw en stedenbouw waarin de menselijke maat centraal staat en noemt het "nieuwe truttigheid". Hij ontwerpt in dat decennium grootschalige neo-rationalistische woningbouwprojecten als de Venserpolder, de Peperklip en de Zwarte Madonna. Kenmerken van deze woongebouwen zijn de eenvoudige geometrische vorm, repetitie van dezelfde elementen, gevels van metselwerk met speklagen (horizontale banden in 2 verschillende kleuren) of bekleed met tegels en relatief ruime woningen voor een beperkt budget. Deze wooncomplexen worden door velen, waaronder architect Aldo van Eyck, bekritiseerd als "monotone, harteloze bouwwerken." De gedeeltelijk kleurenblinde Weeber werkte voor zijn bouwwerken regelmatig samen met kunstenaar Peter Struycken. Weeber: "Struycken is mijn kleurblindengeleidehond geweest."+Documentaire Dwars, Remy Vlek, 2007 Hij liet de uitwerking van zijn ontwerpen over aan aannemers. Zelf vergeleek Weeber zijn werk met dat van de zero-kunstenaars.+ Toelichting Carel Weeber bij filmpresentatie, 5 juni 2007, Stroom in Den Haag.

Later ontwerpt hij enkele postmoderne / neo-classicistische gebouwen, waaronder een woningbouwproject in Zoetermeer, twee niet gerealiseerde kantoorgebouwen in Den Haag en Queens Towers in Amsterdam-West. Ook introduceert hij eind jaren negentig het "(Ge)wilde Wonen". Hiermee pleit Weeber voor het bouwen van vrijstaande woningen door particulieren en verzet zich tegen overheidsbemoeienis met de ruimtelijke ordening. Later zegt hij hierover als de gemeente Amsterdam meer bouwkavels voor particulieren wil aanbieden: "Zijn al die overtollige gemeenteambtenaren naar huis, is de architectuurpolitie afgeschaft? Ik weet zeker van niet."+Kavels te koop, Bernard Hulsman, NRC, 18-2-2012

Woningbouw aan de Patijnlaan in Den Haag

Waar hij tijdens zijn loopbaan in Nederland een omvangrijk aantal woningen realiseert, is het aantal gebouwde utilitaire werken bescheiden, mede door het verlies bij de prijsvraag voor de bibliotheek in Rotterdam van Van den Broek en Bakema. Volgens Weeber won Bakema door op het laatst het jurylid dat hij mocht kiezen te verwisselen voor Aldo van Eyck. +Weeber: "We mochten ieder een lid van de jury voordragen. Onderling hadden we afgesproken dat we daarvoor een jongere architect uit eigen kring zouden voorstellen. Ik koos Friso Broeksma, Jaap zou Wiek Röling nemen. Maar wie schetst mijn verbazing toen ik bij de eerste jurypresentatie Aldo van Eyck achter de jurytafel zag zitten. Dat was een rotstreek, Bakema wist dat Van Eyck hoe dan ook tegen mijn plan zou stemmen.", Carel Weeber rekent af, Piet Vollaard en Robert Winkel, Archined, 7-10-2005 Ook ontwerpen voor kantoorgebouwen in Rotterdam, Den Haag en Sliedrecht worden niet gerealiseerd. Wel worden onder andere een gevangenis en de metrohaltes in Spijkenisse gebouwd.

Samenwerkingen / andere functies

Weeber werkte van 1977 tot en met 1987 in een maatschap met Hoogstad, Schulze en Van Tilburg (HWST Architecten) te Rotterdam. Aanleiding voor de samenwerking was de bibliotheekprijsvraag in Rotterdam. Daarna, in de periode van 1988 tot 1998, was hij partner in de Architekten Cie. dat hij oprichtte met Pi de Bruijn, Frans van Gool, Jan Dirk Peereboom Voller en Frits van Dongen. Weeber had diverse functies aan de faculteit Bouwkunde te Delft, waaronder hoogleraar (1969-75) en decaan (1976-77). Ook was hij docent aan de Academies van Bouwkunst in Amsterdam en Rotterdam (1965 - 1970). Hij sloot zich korte tijd aan bij de in 1968 opgerichte Stichting Nieuwe Woonvormen. Verder is Weeber met studiegenoot Arnest Boender en Bouw-redacteur Jan Rutten oprichter van de Stichting Hoogbouw in februari 1984.

Uitspraken

Weeber mengt zich tijdens zijn carrière regelmatig in het architectuurdebat met provocerende uitspraken als "Staatsarchitectuur is de gesel van de samenleving" en "Nederlandse architecten zijn schorem".+ Interview, Ben Haveman, Volkskrant, 14-6-2003 Als BNA-voorzitter (1993-1998) protesteert hij bij Minister Hedy d'Ancona en Rijksbouwmeester Kees Rijnboutt tegen de keuze voor een buitenlandse architect, Michael Graves, voor het Ministerie van VWS. Ook beschuldigde hij de Haagse welstand van belangenverstrengeling bij 2 van zijn projecten in de stad.+Carel Weeber vindt inquisitie op zijn pad, Volkskrant, 29-10-1993

(Re)migratie

Na 50 jaar in Nederland te hebben gewoond, laat hij zich uit het architectenregister uitschrijven en keert hij in 2005 terug naar Curaçao. Hij realiseert op dit eiland enkele villa's, waaronder zijn eigen woning, een kantoor en een bejaardentehuis, projecten met met (gedeeltelijk) natuurlijke ventilatie door oriëntatie dwars op de heersende windrichting, grote dakoverstekken en kleurige gevels. In 2016 verhuist Weeber naar België. Met Sofia Saavedra Bruno werkt hij een tijd samen in architectenbureau CASArchitects. Plannen om hier opnieuw een eigen woning te bouwen strandden.+Autonoom, Wouter Vanstiphout, MaasLawrence, 2024, blz 413.

Prijzen

Weeber kreeg diverse prijzen, waaronder de Prix de Rome (1966), de Betonprijs, de Sikkensprijs (1983), de Maaskantprijs (2006) en de Nationale Staalprijs (1986), deze laatste voor de metrostations in Spijkenisse. Daarnaast is hij benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw (1996) en erelid van de Bund Deutscher Architekten BDA en de Bond Nederlandse Architecten BNA. Zijn archief is ondergebracht in het Nieuwe Instituut.

datum laatste wijziging: 13-02-2025

Oeuvre

vakantiehuis mevr. Weeber-HeijnenVeere1968 - 1969
Nederlands Paviljoen Wereldtentoonstelling (i.s.m. Jaap Bakema)Osaka, Japan1969 - 1970
gemeentehuis (niet uitgevoerd) Berkel en Rodenrijs1972
appartementencomplex, KievitenlaanVeere1969 - 1976
Hoofdkantoor Boskalis Westminster Group (niet uitgevoerd) Sliedrecht1977
bibliotheek (niet uitgevoerd) Rotterdam1977
tandheelkundige kliniekHanoi, Vietnam1973 - 1977
120 woningen Wonen aan een Hof, EekhoorntjesbroodAlphen aan de Rijn1975 - 1977
verbouwing woonhuis Tonkes (niet uitgevoerd) Dordrecht1978
Ziekenhuis Medisch Comité NederlandBin Viên Hà-Lan, Don1973 - 1978
254 woningen Arena, President KennedylaanAlphen aan de Rijn1974 - 1978
revalidatiecentrumGuinée Bissau1976 - 1978
stedenbouwkundig plan en 200 woningen in verschillende fasen, BleijenhoekDordrecht1971 - 1979
35 woningen, MolslaanDelft1976 - 1979
326 woningen en stedenbouwkundig plan, Groenewoud-NoordSpijkenisse1977 - 1979
64 woningen, VuurdoornparkZoetermeer1977 - 1979
woning Weeber, Sweelincklaan 33Rotterdam1977 - 1980
81 woningen, Voorhaven DelfshavenRotterdam1977 - 1980
210 woningen in 3 gebouwen, Tolhuislaan en KatendrechtsestraatRotterdam1978 - 1981
44 woningen , Vlinderstraat / HoningbijstraatRotterdam1979 - 1981
Wongebouwen Slinger en Kresent, Athenestraat / SpartastraatZoetermeer1980 - 1981
2 kantoorgebouwen op het Malieveld (niet uitgevoerd) Den Haag1982
woongebouw De Peperklip, RosestraatRotterdam1979 - 1982
159 woningen, Burgemeester PatijnlaanDen Haag1980 - 1982
stedenbouwkundig plan en blok 1 Venserpolder, Alexander Dumaslaan eoAmsterdam1980 - 1982
gebouw (prijsvraag), Kerkplein (niet uitgevoerd) Arnhem1983
woontoren, Kijkduin (niet uitgevoerd) Den Haag1983
stedenbouwkundig plan Huskes en 560 woningen, Peutzstraat eoHeerlen1983
226 woningen, PompenburgRotterdam1977 - 1983
woontoren met 78 woningen, VastelandRotterdam1979 - 1983
480 woningen Olympiapark, Havixhorst eoAlphen aan den Rijn1979 - 1983
220 woningen en winkelcentrum, De AkkersSpijkenisse1980 - 1983
45 woningen, St. Catherinastraat 33-121Eindhoven1981 - 1983
75 woningen, MadeliefveldNieuwerkerk aan den IJssel1982 - 1983
kantoorgebouw, Zuidplein (niet uitgevoerd) Rotterdam1984
kantoorgebouw, Churchillplein (niet uitgevoerd) Rotterdam1984
253 woningen Lotus-project, WeidebuurtZoetermeer1982 - 1984
52 woningen, SalderesBest1983 - 1984
studentenhotel SDSH, Zuidwal (niet uitgevoerd) Delft1985
43 woningenVenlo1985
stedenbouwkundig plan stationsgebied (i.s.m. J. van Belkum) (niet uitgevoerd) Amersfoort1985
metrostations (i.s.m. C.Veerling), Centrum, Heemraadlaan, De AkkersSpijkenisse1978 - 1985
526 studentenwoningen, EekelenplantsoenDelft1979 - 1985
woningen St. Joris, Geerweg / AnnastraatDelft1979 - 1985
woongebouw "De Zwarte Madonna", Schedeldoekshaven (afgebroken) Den Haag1982 - 1985
reconstructie café De Unie, Mauritsweg 25Rotterdam1980 - 1986
kantoor Stichting Delftsche Studenten Huisvesting en dienstwoning, MarlotlaanDelft1985 - 1987
villa Huntum, Bijlmer (niet uitgevoerd) Amsterdam1986 - 1987
kantoorgebouw, Koninginnegracht / Dr. Kuyperstraat (niet uitgevoerd) Den Haag1988
hotel, restaurant en parkeergarage, Spui 180Den Haag1984 - 1988
woontoren met 30 woningen, Arie BiemondstraatAmsterdam1985 - 1988
kantoorgebouw "Olympus", Parkstraat (niet uitgevoerd) Den Haag1987 - 1988
Nederlands paviljoen Expo 92 (niet uitgevoerd) Sevilla1989
stedenbouwkundig plan Museumplein (niet uitgevoerd) Amsterdam1989
stedenbouwkundig plan omgeving station, Stationsplein (afgebroken) Voorburg1980 - 1989
122 jongerenwoningen, Jeroen BoschlaanEindhoven1984 - 1989
6 woontorens, PontonnierswegPapendrecht1984 - 1989
penitentiaire inrichting De Schie, Professor Jonkersweg 7Rotterdam1985 - 1989
144 woningen, Hoofdweg 520-760Rotterdam1987 - 1989
renovatie kantoor AKZOHengelo1988 - 1989
boogbrug over de Maas (niet uitgevoerd) Rotterdam1991
De Lamel (i.s.m. Aldo Rossi), NeherkadeDen Haag1988 - 1991
uitbreiding Stedelijk Museum (niet uitgevoerd) Amsterdam1992
woningbouw "Pergola", Regenboogsingel 17-101, Rokkeveen-OostZoetermeer1986 - 1992
transformatorhuisjeArnhem1993
Renovatie en uitbreiding MCO muziekcentrum, Heuvellaan 33Hilversum1993 - 1995
studentenhuisvesting "De Struyck", RijswijksepleinDen Haag1992 - 1996
Kantoren Queens Towers, Delflandlaan 1Amsterdam1997 - 2000
7 woningen Gewild Wonen, Isla Margeritastraat 1-13Almere1999 - 2001
ambassadewoningDakar, Senegal2002
woning Peter Struycken en woning Carel WeeberBanda'Bou, Curaçao2005 - 2006
Ziekenhuis en woonbuurt, Otrabanda (niet uitgevoerd) Willemstad, Curaçao2007
Villa Van WerkhovenJan Thiel, Curaçao2010
bejaardenverzorgingstehuis Nos Welita, Kaya Claudomiro M LodewijksBonan, Curaçao2011
kantoor Inter-Assure, FokkerwegSalinja, Curaçao2011
Villa GoedeBrakaput Ariba, Curaçao2012
eigen woning (niet uitgevoerd) Sint Joris Weert, België2018

Literatuur

De liefde van bouwers voor Carel Weeber (1937-2025) was niet wederzijds
Ad Tissink - Cobouw (03-02-2025)
Autonoom: 100% Carel Weeber
Wouter Vanstiphout - MaasLawrence (06-2024)
The World According to Weeber
Jord den Hollander - (2024)
De Zwarte Madonna - De onfortuinlijke geschiedenis van een Haags woningbouwcomplex
Paul Groenendijk - 010 publishers (2010)
Archief bij NAi
- De Volkskrant (03-06-2009)
Documentaire Dwars - De erfenis van Weeber
Remy Vlek - Filmwerk Remy Vlek (2007)
Rokend hart
Jord den Hollander, Carel Weeber - Jord den Hollander Film (2006)
Interview Woestijn Ruiters
Jeroen Pauw, Paul Witteman - VARA (09-10-2005)
"Nederland is slecht in polemiek"
Marina de Vries - De Volkskrant (13-09-2005)
Carel Weeber, 'ex' architect
Jan de Heer - 010 publishers (2003)
Het versteende tentenkamp
Carel Weeber - 010 publishers (1998)
Het Wilde Wonen
Carel Weeber, Wouter Vanstiphout - 010 publishers (1998)
"Het Wilde Wonen"
Bernard Hulsman - NRC Handelsblad (04-04-1997)
Wonen in iets hoogs, met uitzicht over zee
Marc van Dinther - De Volkskrant (12-08-1994)
Hier staat bijna alles op de verkeerde plaats
H.J.A. Hofland - NRC Handelsblad (23-11-1992)
Carel Weeber
Ed Taverne - 010 publishers (1991)
De architectuur van Weeber ademt behoudendheid
Hilde de Haan, Ids Haagsma - De Volkskrant (09-03-1990)
Gebouwen die eruitzien als gebouwen
Herma Hekkema - Nieuwsblad van het Noorden (09-03-1990)
Niet boos worden op Weeber
Herman Moscoviter, Het Vrije Volk, - Het Vrije Volk (08-03-1990)
Architectuur een kwestie van wennen
Dieuwke van Ooij - Trouw (03-03-1990)
"Ik hoef mij niet neer te leggen bij de smaak van de gemiddelde Nederlander"
Edzard Mik - De Tijd (07-10-1988)
"Breek desnoods het stadhuis af"
Herman Moscoviter - Het Vrije Volk (03-10-1987)
"Ik heb laten zie hoe het sober kan"
Agnes Koerts en Henny de Lange - Trouw (19-09-1987)
Een dubbele prijs voor een gebouw vol geluidsoverlast
Maarten Kloos - De Volkskrant (11-11-1983)
Armoede maakt vindingrijk
Jos Smits - Dagblad van het Noorden (10-09-1983)

© Architectuur.ORG - 1999 - 2025 | info@architectuur.org | RSS-feed | Twitter | LinkedIn | Facebook